Çakal: Makaracı ırkıdır. ‘Çakal’ adı ile bilinen bu güvercin dünyada ‘Cakal Roller’, ‘Rouleur de Cakal’ gibi adlarla tanınır. Çakal adlandırması bu kuşun renk olarak çakala (Canis Aureus) benzemesinden kaynaklanmıştır. Bu güvercin gerçekten kızılkahve (pas rengi) olur. Çakal adlandırması bu renge sahip diğer kuşlarda, örneğin Kelebek ırkında da kullanılır. Bu durum kısmen karışıklığa neden olmaktadır. Bunun yanı sıra genel olarak kuşçular arasında Çakal ırkını, Bursa ırkının rengi gibi algılama eğilimi yaygındır. Akraba oldukları tahmin edilen bu iki ırk gerçekten birbirinin renk tipi olabilecek kadar benzemekle birlikte temel bazı farklılıklara sahiptir.
Tarihi Gelişimi: Türk güvercin ırklarını tanıtan bir kitapta (Handbuch der Taubenrassen) bu güvercinin 100 yıldır Türkiye’de yetiştirildiğini belirtmektedir. Çakal ırkının tarihi hakkında başka yazılı kaynağa rastlanmamıştır. Bu konudaki bilgiler genelde eski kuşçuların söylediklerine dayanır. Söylenenlere göre bu güvercin, Şehremini ve Kocamustafapaşa kuşu olarak bilinmektedir. Bu iki semt İstanbul Fatih’te birbirine komşudur. Bu kuş eskiden bu semtlerde yoğun olarak beslenirmiş. Eski adı Samatya olan Kocamustafapaşa semti, İstanbul’da eskiden azınlıkların ve özellikle de Rumların yaygın olarak oturdukları bir semtmiş. Samatya adı Rumca olduğu için değiştirilmiş Kocamustafapaşa olmuştur. Irkın kökeni konusunda kesin bir bilgi olmamakla birlikte, Çakal ırkı bu semte muhtemelen Rumlar tarafından getirilmiştir. Bursa Oynarı ve Trakya Makaracısı ile akraba olması da muhtemeldir. 1960’lı yılların başında Kocamustafapaşa semtinde Parmaksız İsmail ve İbrahim adlı yetiştiricilerin bu ırk üzerinde çalıştıkları bilinmektedir. Aynı şekilde Tekirdağ/Çorlu’dan Tayyar Başaran ve Edirne’den Metin Ayaz adlı yetiştiriciler bu ırkı geliştirme çalışmaları yapmışlardır. Ankara’da ise Zeki Güleröz’ün 1974 yılından beri aynı damarı koruyarak geldiğini Yavuz İşçen bizzat bilmektedir. Kuşları uçarken seyretmiştir. Oldukça yüksek ve uzun süre uçtuklarına, güzel makara yaptıklarına şahit olmuştur.
Fiziki Özellikleri: Orta büyüklükte bir kuştur. Düzgün yuvarlak biçimli başı vardır. Bursa ve Mülakatlara benzer şekilde bombeli ve çıkıntılı kafa biçimi bulunmaz. Tepelilik özelliği ve baş üzerinde farklı renk tüy taşımaz. Gaga ve göz baş ile orantılı boyuttadır. Gaga orta uzunlukta ve biraz kalın yapılıdır. Bursa güvercinine göre gagası daha kısadır. Göz açık pembe (gülkurusu) renginde ve parlaktır. Göz çevresi halkası biraz belirgin ve açık krem rengindedir. Vücudu güçlü bir görünüme sahiptir. Göğüs geniştir. Bacaklar orta uzunlukta, ayaklar hafif küçük yapılıdır. Ayakta paça bulunmaz. Ayağın dirsekten aşağısı tüysüz olmalıdır. Künye ölçüsü 7 mm’dir.
Kanat kuyruk üzerinde taşınır. Kuyruk telek sayıları 14-16 arasında değişir. Kuyruk üstü yağ bezesi yoktur. Renk ‘akkuyruk’ ve ‘akkanat akkuyruk’ olarak iki tiptir. Beyaz olan telekler arasında aykırı renkte telek bulunmaz, beyaz telekler haricinde kuşun bütün vücudu aynı renktedir. Bazen yaşmak, sürme gibi baş üzerinde beyaz tüyleri olanlara rastlanır. Tercih edilen bir durum değildir. Özellikle baş, bacaklar, karın altı gibi bölümlerde beyaz tüy bulunması kusur olarak değerlendirilir. Kuyruk üst ve alt kapaklarının beyaz olması istenilen bir özelliktir.
Renk Çeşitleri: Bu güvercin sarı ve kırmızı olmak üzere iki renk olur. Her iki renginin de ‘akkuyruk ve ‘akkanat akkuyruk’ olarak iki çeşidi vardır.
Sarı: Pas rengi olarak tanımlanabilecek renkteki kuşlardır.
Kırmızı: Sarılara göre daha koyu tonlu olurlar. Kızıla yakın bir renge sahiptir.
Akkuyruk: Sadece kuyruk telekleri beyazdır. Kanat telekleri kuşun kendi rengindedir. Kuyruk telekleri arasında renkli tüy ve kanat telekleri arasında beyaz tüy kusur olarak kabul edilir.
Akkanat Akkuyruk: Kuyruk telekleri ile birlikte kanat telekleri de beyazdır. Kanatta ya da kuyrukta renkli telek kusur olarak değerlendirilir. Kanat teleklerinde karşılıklı olarak eşit sayıda teleğin beyaz olması istenir. Bu konuda 7-7 formu ideal olarak kabul edilir.
Uçuş Özellikleri: Çakal ırkı makaracı ırkların bütün özelliklerine sahiptir. Düzenli uçurulması durumunda 2-3 saatten aşağı bir sürede uçmaz. Grup halinde uçma eğilimindedir. Grup sayısı en az 6-8 kuş olarak belirlenirse daha iyi verim alınabilir. Orta yükseklik ve daha üzerinde uçabilir. Nokta yüksekliğe çıkanlarına rastlanabilir. Kanat alışı ve makara performansı açısından Bursa Oynarına benzer. Makara mesafesi ortalama 20-30 metre arasındadır. Makarasını tamamlayınca yükselir ve tekrar gruba katılır. Ağırlıklı olarak Marmara ve Trakya bölgesinde yaygındır. Eskisi gibi ilgi görmediği için giderek kaybolmaya yüz tutmuştur. Bu bölgeler dışında nadiren rastlanır. Bugün ne yazık ki korunması gereken ırklar arasına girmiştir. Performans ırklarından biri olmasına karşın son dönemlerde daha çok renk ve şekline bakılarak alınıp satılmaya başlaması sonucu uçuş özelliği gerilemiştir. (Y. İşçen, 2003)
