Candidiasis Ters Kursak: Sourcrop İngilizce adından Türkçe’ye çevirerek “ters kursak” olarak adlandırabileceğimiz bu hastalığın bir diğer adı da Candida’dır. Ancak hastalık Mycosis, Muget, Yeast ve Trush adları ile de bilinmektedir. Fungal bir hastalıktır. Fungal (mikotik) hastalıklar, toplumda yaygın adı ile mantar hastalıkları olarak bilinirler. Candidiasis, sindirim bölgesinde özelliklede üst sindirim bölgesinde görülen müzmin formlu bir mantar hastalığıdır. Mantar mikrobunun yerleşerek hastalığa neden olduğu bölge, proventriculus olarak da adlandırılan taşlıktır, yemlerin geçtiği ilk durak olan kursaktan sonra gelir.
Kümes hayvanları, serçeler, su kuşları ve güvercinler gibi birçok kuş türünde yaygın olarak gözlenen bir hastalık türüdür. Hastalığa neden olan mikrop Candidaabbicans adı verilen bir mantar organizmasıdır. Bu mikrop daha çok bozuk yem üzerinde bulunmaktadır. Güvercinlere bayat ve küflü yem verilmesi hastalık riskini çok artırmaktadır.
Canker: Bkz. Pamukçuk
Cıbıl: Paçası olmayan güvercin.
Cılk Yumurta: Hiç gelişmeden bozulan yumurta. Cırk olarak da söylenir ama yanlıştır.
Cırcır: Çene altından boyuna doğru inen siyah beyaz zincir.
Cırk Yumurta: Bkz. Cılk yumurta.
Ciba: 1. Gövdenin beyaz,kanat ve kuyruğun aynı renk olması. 2. Kuşun kanat direğinin iki yanındaki tüyleri kesmek, uçamamasını sağlamak.
Cinperi: Yugoslavya kökenlidir. Yabani güvercin türüne benzer, ancak daha ince yapılı olurlar.
Uçucu bir ırktır. Hızlı bir şekilde manevraları ve pike yapma özelliği vardır. Bu güvercin türünün en önemli özelliği dünyadaki en hızlı uçan güvercin olmasıdır. Filo şeklinde uçurulan kuşlar, en az 5-6 kuştan oluşur. Hızlı uçtuklarından bir anda gözden kaybolabilir, bir nokta şeklini alabilir. Üstelik uzun süreli uçabilir.
Parlak tüy yapısı bakır ve altın renklerinde olur. Kanat tüylerinde siyah ve gri renkte tüyler düz ya da çizgili olur. Ayaklarında paça bulunmaz, ancak başın arka bölümünde tepe vardır.
Tarihçesi: Tarihte Babillon İmparatorluğu sona erince, bunlardan ayrılan Romalı ve Yunanlı olan grup illirian olarak anılmış. Bunlar Anadolu ve Trakya'dan Balkanlara yerleşmişler. Buraya gelirken yanlarında getirdikleri Babillon kutsal ırkı güvercinlere daha sonradan buraya yerleşen Sırplar oldukça ilgi göstermiştir. Cinperi güvercinlerin parlak tüyleri onların ilgisini çekmiştir. Daha sonra 13-14 yüzyıl dönemlerinde İllian güvercinleri Archangel ırkı adı altında Sırp manastırlarına yerleştirilmiştir. Osmanlıların 1389 yılında bölgeyi ele geçirmesi sırasında, çoğu Sırp kuzey kesimlerine göç etmiş ve bu dönemde güvercinleri kuzey bölgelerine de götürmüşlerdir. Türkler bu dönemden sonra bölgeye taklacı tepesiz türü güvercin türleri getirmiş ve ilian güvercinlerle çiftleştirmiştir. Cinperi güvercini aynı zamanda Sırp yüksek uçucusunun ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Cizzik: Ana babası tarafından bakılan yavru güvercin.
Coccidiosis (Koksidiyoz-Kanlı İshal): Güvercin kümesleri için ciddi bir tehdit oluşturan ve birçok güvercinin ölümüne neden olan sinsi bir hastalıktır. Hemen hemen her güvercinin bağırsağında (hasta olmasa da) yer alan Coccidia isimli mikroskobik bir bağırsak parazitinin normalden fazla çoğalması ile ortaya çıkan bir hastalıktır.
Coccidia isim parazit ince bağırsakta yaşamakta ve burada çoğalmaktadır. Paratifo bakterisi gibi hareket edip bağırsak duvarlarına ciddi zarar verir ve bağırsak duvarlarını zamanla yıpratarak bağırsak dışına çıkarlar. Son derece bulaşıcı ve çok yaygın bir hastalıktır. Coccidiosis, PMV-1 (veba), salmonella, e-coli gibi diğer önemli güvercin hastalıkları içinde uygun zemin hazırlar. Her güvercinde bir dereceye kadar mevcut olan coccidia özellikle bağışıklığı düşmüş, strese maruz kalmış ve bağırsak florası bozulmuş ve en önemlisi genç-yavru kuşlarda çok etkili ve ölümcüldür.
CRD - Chronic Respiratory Disease: İngilizce adından kısaltılarak CRD adı ile anılan ve Türkçe’ye “kronik solunum yolları hastalıkları” olarak çevirebileceğimiz bu hastalık tek bir hastalığın adı değil, solunum yollarında görülen bütün hastalıkları kapsayan ortak bir adlandırmadır. Güvercinlerde görülen CRD hastalıkları 3 tanedir.
1 ) Ornithosis
2 ) Coryza
3 ) Mycoplasmosis
Solunum yollarında görülen bu hastalıklar güvercinlerde çok yaygındır. Kış aylarında havanın soğumasına paralel olarak bu hastalıklarda da artma gözlenir. Bu hastalıklar aslında pek çok faktörün karşılıklı etkileşimi sonucu gelişmektedir. Kuşlarımız için öldürücü bir hastalık görünümü sunmamakla birlikte bazı ağır vakalar ölüm riski taşımaktadırlar. Ancak asıl sorun CRD hastalıklarının, başka hastalıklarla birlikte görülme eğiliminde olmasıdır. Bu durum kuşlarımızda ciddi güç kaybı yaratmakta ve hayati risk tehlikesi artmaktadır. Kuşlarımızda görülen uçuş yeteneklerinin azalmasının en önemli nedenleri arasında CRD hastalıkları gelmektedir.
Stres etmenleri, kötü hijyenik koşullar vb. hastalığın gelişmesinde çok önemli rol oynarlar. Bu etkenler yok edilmediğinde hastalık geçmiş gibi görünse bile her zaman tekrarlama eğilimindedir.
Coryza (Catarrh): “Akut Nezle” adı ile Türkçeleştirebileceğimiz bu hastalığa Hemophilus İnfluenzae adlı bir bakteri neden olmaktadır. Kış aylarında daha çok görülen bir hastalıktır. Hastalığın mikrobu güvercinin üst solunum yollarına yerleşir ve çeşitli rahatsızlıklar yaratır. Çoğu zaman Ornithosis ve mycoplasmasis ile bağlantılı olarak gelişir. Hızlı bir gelişme gösterir. Hassas bazı kuşlarda mikrobun vücuda girişinden itibaren 3 gün içinde hastalığın belirtileri görülmeye başlar.
Başlangıçta kuşun boğazda sümük salgısı vardır. Boğaz, gırtlak ve burunda sümük benzeri bir balgam oluşur. Bu oluşum gaga üzerinde ya da kenarında gözlenebilir. Kuşun gagası açıldığında bu balgam, dil ve damak arasında, tel gibi şerit halinde uzanır. Kuşta solunum zorluğu, hırıltılı soluma, ses çıkartırken hırıltılı tonlar gözlenebilir. Sulu yeşilimsi bir ishal ile birlikte ağırlık kaybı, uçma isteksizliği ve yavru veriminde düşme vardır. En belirgin özellik, burun akıntısı ve her iki gözde de yaşarmaların olmasıdır. Burun akıntısı ve sümük kokuludur. Sinüslerde şişme gözlenir. Buna bağlı olarak kuşun yüzünde ve özellikle gözaltlarından buruna doğru olan bölümlerde, alın kısmında hissedilir bir şişme oluşur.
Öldürücü bir hastalık değildir. Bu hastalıktan ölüm oranı oldukça düşüktür. Ancak güvercinlerde ciddi strese neden olan bu durum diğer hastalıkların ortaya çıkma ihtimalini hızlandırır.
Cücük: Cizzik yavru. Birinci ay ile ikinci ay arasındaki döneme verilen addır. 2. aydan itibaren yavrunun sesi değişip oturmaya başlar ve yavru kızması ya da mukluf olarak adlandırılır.